Noardeast-Fryslân

Op 1 oktober jl. is de Wet Investering in Jongeren (wet WIJ) in werking getreden. Die wet houdt in dat jongeren onder de 27 jaar hun recht op bijstand kwijt raken. In plaats van de Wet Werk en Bijstand (WWB) geldt voor hen de WIJ. De WIJ is vrijwel een kopie van de WWB. Het belangrijkste verschil is dat de gemeente jongeren éérst werk of een opleiding aan moet bieden (of een combinatie van beiden). Pas wanneer die jongeren dat aanbod accepteren ontstaat het recht op een uitkering. De gemeente moét dus iedereen onder de 27 jaar een passend aanbod voor werk en/of een opleiding doen. Hoé de gemeenten dat moeten realiseren, is overigens een raadsel.

De Divosa (vereniging van directeuren van sociale diensten) heeft er al op gewezen dat gemeenten via de WWB al lang over het instrumentarium beschikken om jongeren een passend aanbod te doen. Waarom zitten er dan nog steeds zoveel jongeren in de bijstand?

In de eerste plaats omdat het hier geen jongeren betreft die net de universiteit of een HBO-opleiding hebben afgerond. Die groep redt zich over het algemeen wel. Natuurlijk ligt dat momenteel even wat moeilijker, maar wanneer de economie weer wat aantrekt vinden zij over het algemeen vrij snel een baan.
Er is echter een grote groep jongeren voor wie het veel moeilijker ligt. Een aanzienlijk deel van de jongeren in de bijstand heeft grote problemen. Vaak betreft het dan - in welzijnsjargon - jongeren met een ‘meervoudige problematiek’. Dat wil zeggen: een combinatie van gedragsproblemen, een niet afgemaakte opleiding, zware schulden, alcohol/drugsmisbruik en zelfs het niet beschikken over een vaste woon- en verblijfplaats.

Het laatste zal in Achtkarspelen nauwelijks of niet een rol spelen, maar in een stad als Leeuwarden is dat een serieus probleem. Het zal duidelijk zijn dat het voor de gemeente niet meevalt deze groep een passend aanbod te doen. Momenteel heeft ruim de helft van alle bijstandsgerechtigde jongeren na een half jaar nog geen passend aanbod gekregen. Dat is niet uitsluitend laksheid of onwil van de kant van de gemeenten. De voornaamste reden is dat het gewoon verrekte lastig is de bovengenoemde doelgroep een zinnig en – vooral – passend aanbod te doen. Het is al moeilijk genoeg hen een hulpaanbod te doen, laat staan een werk/leer traject.

Feitelijk probeert het kabinet dit nu te forceren door de gemeenten een verplichting op te leggen. Overigens – zoals gebruikelijk – zonder daar extra middelen voor toe te kennen. Dat dit op een mislukking uit zal draaien is volstrekt voorspelbaar. Iedereen die zich de afgelopen jaren met de WWB bezig heeft gehouden, weet wat er bij reguliere uitkeringsgerechtigden terecht is gekomen van het leveren van maatwerk. Van maatwerk is in de meeste gevallen helemaal geen sprake. Van de veel gesmade uitkeringsfabrieken uit het verleden zijn sociale diensten tot re-integratiefabrieken geworden. .

In de praktijk zal het nobele streven om maatwerk te leveren alleen met de mond beleden worden, en al helemaal wanneer het probleemjongeren betreft.

Piet v.d Galiën
Lid SP- De Twa Dielen; Werkgroep Achtkarspelen